|
Vaasje van Rutte
Manuel Kneepkens - Noordermaasberichten
Nummer 150 - 11 januari 2019
Vaasje van Rutte
December 2018 mocht ik doorbrengen in het A.Roland Holsthuis, het schrijvershuis in Bergen Binnen, om er te werken aan het boek ‘De poëet- politicus’. Het handelt over de lotgevallen van de Stadspartij Rotterdam (1994 -2006 ). Aan het verblijf bleek een traditie gekoppeld. De tijdelijke bewoner wordt gevraagd een rondleiding, ‘ een loopje’, te houden in Kranenburgh, het Beeldende Kunst-museum van Bergen Binnen. Ik heb daar van harte in toegestemd. Want Beeldende Kunst zie ik ‘als poëzie , voortgezet met andere middelen.’. En wat het verband met muziek betreft, poëzie zie ik als ‘taalmuziek met betekenis’. Het kan ook zonder. Denk aan Jan Hanlo’s Oote Oote Oote Boe! Maar dit terzijde
Het bleek om de tentoonstelling BLOOT te gaan.
Maker van de tentoonstelling is Thomas Widdershoven. Dat is de man van de reclamecampagnes van de SP. Het alom bekend logo van die partij de tomaat is zijn idee. Wat mij de gelegenheid gaf nog eens fijntjes te wijzen op het logo van ‘mijn’ Stadspartij : de aardbei. Een veel vriendelijker rood (en groen ) niet dan? Het zou mooi zijn, zo wil ik vandaag de dag wel eens dagdromen, als het liefst op korte termijn, landelijk tot een soort van Partij van de Aardbei komt, een samengaan van PvdA ( niet rood genoeg) Groens Links ( meer groen dan rood) en de SP ( al te rood ). Dan zou onze doodvermoeide democratie weer lyrisch kunnen maken Dit naar een woord van Lucebert: de lyriek is de moeder van de politiek. Maar ook dit terzijde.
Op de tentoonstelling is prominent aanwezig het filmpje waarmee Widdershoven in 2008 de Gouden Loeki won en dat toentertijd nogal opschudding baarde. Want daarop kleedt Mieke Mink, een achtentachtigjarige oude dame, zich geheel uit. Waarna als eindtekst op het screen verschijnt: Zo wordt de thuiszorg uitgekleed
Er zijn meer opvallende ontblotingen te zien. De performance van Num June Paik bijvoorbeeld. Hij weet op een receptie in het Witte Huis tot de toenmalige president van de VS Bill Clinton door te dringen. En terwijl hij glimlachend diens hand drukt, laat Num June Paik zijn broek zakken. Een onderbroek ontbreekt… Bill Clinton blijft echter onverstoorbaar, En drukt de hand van de volgende in de rij, alsof er niets gebeurd is.. De indringendste bloot-performance is die van Deborah de Robertis Zij wil in haar werk de aandacht vestigen op wat volgens haar systematisch in de kunstgeschiedenis onzichtbaar wordt gemaakt, namelijk het (geopende) vrouwelijk geslachtsdeel. In haar zes minuten durende video Miroir de l’origine neemt ze Gustave Courbet (1819-1877) beroemdste, in zijn tijd beruchte werk L’origine du monde als onderwerp. De anarchist Courbet (vriend van Proudhon) toonde daarop op zeer realistische wijze de vagina. Het schilderij, meer dan een eeuw lang nooit in het openbaar vertoond, hangt tegenwoordig open en bloot in het Musée d’ Orsay in Parijs, maar de daadwerkelijke oorsprong van de wereld, de geopende vagina is zelfs op dit toch zeer expliciete schilderij niet te zien.
In haar performance, opent Deborah de Robertis, op de grond gezeten voor het schilderij haar schaamlippen ostentatief voor het publiek. In de video-registratie van de performance is te zien hoe de suppoosten en het publiek reageren. Een vrouwelijke suppoost gaat voor de kunstenares staan zodat haar act niet meer zichtbaar is. En men tracht het publiek te verwijderen, wat niet erg lukt – het publiek applaudisseert, zowaar…. - en vooral ook de persoon met de camera. Het beeld beweegt wilder en wilder en stopt tenslotte. Want na een paar minuten wordt De Robertis uiteindelijk toch verwijderd door de bewaking. Met haar optreden wilde Deborah de Robertis wijzen op de hypocrisie van de moderne museumwereld, namelijk: mensen lokken met (vrouwelijk) naakt, maar een vrouw die in levende lijve en public haar vrouwelijkheid onthult, blijkt te choquerend. Levert De Robertis indirect daarmee een soort van kritisch commentaar op de opzet van de tentoonstelling Bloot? Een onverwachte dubbele bodem?
Was er een Rotterdamse inbreng? Ja zeker. Er was werk aanwezig van Daan van Golden, het Atelier van Lieshout en het fotogravenduo Ari Versluijs en Ellie Uyttenbroek. Daan van Golden vertoont een textiel, waarop vaag in grijsblauw een afbeelding van een beeld van Brancusi. Widdershoven vertaalt ‘bloot’ ‘o.a. als ‘ontkleed’. Van Golden heeft Brancusi van zijn intrinsieke betekenis ontdaan, ‘ Ontbloot’ Nogal gezocht, vind ik. Vlak bij liggen in een vitrine de telefoonboeken, ontworpen door de designer Wim Crouwel, ook geen onbekende voor Rotterdam. Crouwel was immers een tijd lang directeur van het Boijmans-van Beuningen. Crouwel gebruikt in die boeken consequent geen hoofdletters. Het schijnt dat mensen daar toentertijd tegen hebben geprotesteerd bij de toenmalige PTT. Zij vonden dat hun naam uitgekleed was. Ook dat vind ik gezocht, maar al minder.. En dan van Lieshout… Een penis van Joep van Lieshout is een penis van Joep van Lieshout… En van polyester. Meer valt daarvan niet te maken.
Meer verhaal levert het werk van Ari Versluis en Elli Uyttenbroek. In hun studio, tekens op dezelfde stip, fotografeerden ze mensen, gekenmerkt door eenzelfde outfit. In dit geval mannen met bonte hemden. In een daarvan valt de Rotterdamse journalist Hugo Borst te herkennen.
Wat Ari Versluys betreft kon ik mij zowaar aan human interest bezondigen. Wat behalve patiënt in de huisartsenpraktijk van mijn vrouw (nu gepensioneerd ) in Rotterdam-Delfshaven , was Ari ook… de Grote Liefde van Pim Fortuyn. Maar op een gegeven moment kon Ari de al te dominante aanwezigheid van Pim in zijn leven niet langer aan en heeft hij het uitgemaakt. En dat heeft grote gevolgen gehad. Pim is toen, naar eigen zeggen, om het verdriet over de teloorgang van zijn verhouding te boven te komen, de politiek in gegaan. Dat wil zeggen campagne voeren. Het warme bad in de massa (waar Trump ook zo van houdt ).Een onaangenaam gevolg daarvan, althans voor mij…de rechtervleugel van mijn partij liep naar hem over. Als lemmingen.
Maart 2002 marcheerde Pim met liefst zeventien epigonen de gemeenteraad van Rotterdam in. Een politieke aardverschuiving. Ik bleef met amper een zetel verweesd achter. Het rechtspopulisme was in Nederland herboren, niet in de virulente vorm van het vooroorlogs fascisme, of het nog virulenter Nazisme van de Tweede Wereldoorlog, dat god zij dank niet, maar in de vorm van een soort Nieuw Rechts, dat (pijnlijk) verwant is. En Pim Fortuyns hedendaagse adepten Geert Wilders en vooral Thierry Baudet zijn al niet anders dan hun vermoorde voorganger. Dandy-politici. Valse poëten. Las u valse profeten? Dat is het zelfde.
Tenslotte vestigde ik de aandacht van de aanwezige kuntminnenden op het werk van Maria Roosen Sinds de jaren negentig maak Maria Roosen borsten, vagina’s en billen van glas in verschillende kleuren en constellaties. Samen met haar sculpturen van mannelijke geslachtsorganen, hebben die ervoor gezorgd dat Roosen bekend is geraakt om haar verbeelding van bloot. Speciale attentie vroeg ik voor Maria Roosens Lullenvaasje uit 2009, een glazen roze vaasje vol glazen roze piemels. Ik doopte dit tot ‘het vaasje van Rutte’ .Dit tot genoegen van degenen, die mijn rondleiding volgden. Hierna ging ieder zijns weegs.
BLOOT – tot 3 februari in he Museum Kranenburgh, Hoflaan 26, Bergen ( N.H.)
|
|
|
Vaasje met uitleg |
|
Vaasje van Rutte |
Manuel Kneepkens
terug «
|
|