Oranje Oetans

Manuel Kneepkens - Noordermaasberichten
Nummer 240 - 27 juli 2022

Oranje Oetans

Toen ik nog op de Erasmus werkte als docent strafrecht & criminologie, lang, lang geleden, had je daar het universiteitsblad Quod Novum. Inmiddels allang om zeep gebracht want te kritisch volgens het College van Bestuur en vervangen door de ronkende PR-glossy Erasmus Magazine. Voor Quod Novun verzorgde Arjo Klamer in de ene week de column en ik deed dat in de andere. Voor het nummer van 13 september1995 schreef ik de column Oranje Oetans. Ik schreef die column met de bedoeling om die te gebruiken in mijn onderwijs... Daarover straks. Maar nu eerst de column:

Hartveroverend toch die foto van Beatrix, Claus & Willem Alexander in Kalimantan met die Orang-oetans! Deze verre familieleden van de Mens werden aldaar door onze Oranjes geadopteerd en ook naar hun vernoemd. Prins Kroonkurk grapte bij die gelegenheid dat aapje van mij dat lijkt niet, maar dat van mijn moeder en dat van mijn vader … als twee druppels water! Nu weet de Prins uiteraard van de Prins geen kwaad, maar de Koning(in) der Nederlanden met een aap vergelijken … dat is Majesteits schennis.

Domela Nieuwenhuis, de godfather van het Nederlandse socialisme, is althans ooit voor een dergelijke vergelijking veroordeeld. In zijn blad Recht voor Allen had een anonieme schrijver (Roorda van Eysinga, zo is later gebleken) Koning Willem II Koning Gorilla genoemd. Wegens diens onbehouwen (parings)gedrag. Want in die tijd was de liefde van een Oranjevorst tot zijn volk - vooral tot het vrouwelijk deel daarvan – nog hèèl direct... Omdat Domela Nieuwenhuis de naam van de schrijver niet wilde onthullen, werd hij in diens plaats veroordeeld tot gevangenisstraf. Onder zijn celraampje zongen plagerig christenkindjes “Domela moet zakjes plakken! Hi! Ha ! Ho!”

Maar de mensaap zit in de lift! Want Gorilla, Chimpansee, Orang oetan... zij blijken nog veel koninklijker familie van ons dan Darwin ooit heeft durven vermoeden. Neem de vrouwtjeschimpansee Washoe,die men een menselijke doventaal aanleerde, ASL (America Sign Language). Men kan apen namelijk niet een menselijke spreektaal leren. Hun strottenhoofd is er niet op gebouwd. Alle experimenten op dat gebied zijn op niets uitgelopen, maar … gebaren maken, dat kunnen apen als de beste. Zodoende ASL.

Net als kleine kinderen ¹ blijken apen in staat spontane woordcombinaties te creëren voor zaken waarvoor hun, zogezegd, het 'grote mensenwoord' onbekend is. Zo noemde Wahoe paranoten (hard van buiten, zacht van binnen): 'rotsbessen'. Vrouwtjesgorilla Koko vond voor een oud stuk cake het woord 'koekrots' uit. De eerste prijs gaat naar de ALS-chimpansee Lucy ( “Lucy in the sky with diamonds”) die een radijs tot 'huilpijnvrucht' wist te benoemen. Huilpijnvrucht dat is toch pure poëzie! Zelfs bleken ASL-mensapen gevoel voor woordvolgorde te bezitten. De onderzoeker Roger Fouts beweert dat Lucy hem eens verzocht haar te kietelen, . Zij gebaarde : “Roger kietel Lucy” waarop Roger gebaarde: “ Lucy kietel Roger!” Na een moment van stilte begonnen Lucy's ogen te glimmen en kietelde zij inderdaad Roger.

Laten we in het licht van het bovenstaande nogmaals de strafrechtelijke hamvraag stellen. Vrijwel geen mens zal het beledigend vinden voor een Orang -oetan als die Beatrix wordt genoemd, maar hoe zit dat anders om? Is Beatrix een Orang-oetan noemen beledigend? Had zich daar in Kalimantan iets heel sensationeels voorgedaan : een Kroonprins der Nederlanden... die Majesteitsschennis pleegde? Dat niemand van het aldaar aanwezige journaille dat heeft opgemerkt...!

En had het OM ( het Openbaar Ministerie) niet tot vervolging moeten overgaan? Nu Willem Alexander met zijn Koningin Oerang oetan zo duidelijk in het voetspoor getreden was van Domela Nieuwenhuis met z'n Koning Gorilla? Gelijke monniken gelijke kappen! Zo hoort het immers in een rechtsstaat. Domela vervolgd, dan Willem Alexander ook!

Nu heeft onderzoek uitgewezen dat Oerang- Oetans een bij uitstek vreedzaam, sociaalvoelend en intelligent volkje vormen. Helaas is deze mensaapsoort door jacht en illegale dierenhandel en door onverantwoorde boomkap van hun biotoop, uiterst zeldzaam geworden. En is Koningin Beatrix niet … een sociaal voelend, intelligent iemand ...en een zeldzaam exemplaar? Beatrix een orang-oetan noemen, daar is eigenlijk niets mis mee...!

De column eenmaal afgedrukt in Quod Novum, gebruikte ik in mijn onderwijs als volgt. Ik verzocht de studenten zich in te leven in een integere Officier van Justitie. Eentje dus, die vindt dat het recht zijn loop moet hebben 'zonder aanziens des persoons ' Iemand, die vindt dat hij de Kroonprins dient te vervolgen wegens majesteitschennis. En mijn opdracht aan mijn studenten luidde: stel voor die vervolging een geldige dagvaarding op, waarin de Kroonprins op de juiste wijze het misdrijf majesteitsschennis ten laste wordt gelegd Nu zijn juridische studenten overwegend rechts georiënteerd. En mijn studenten studeerden bovendien ook nog eens aan de meest rechtse universiteit van Nederland, de Erasmusuniversiteit. En de universiteiten van Nederland zijn sowieso al geen toonbeelden van progressie... Dus ik verwachtte een hoop verontwaardigd gemor over de opdracht. Niets van dit alles! De studenten gingen braaf aan het werk. Sterker nog! Een student deed aangifte! Hij stuurde namelijk de door hem in elkaar geknutselde dagvaarding … naar het OM! Hij kreeg een vriendelijke brief terug . Ze konden een goede studentengrap wel waarderen... De dagvaarding zat goed in elkaar, dat moest gezegd! De student moest naar eens bij het OM solliciteren als hij afgestudeerd was!

En dat heeft die student gedaan. Hij werd subiet aangenomen en is inmiddels binnen het OM zelfs hoog gestegen! Nee, namen noemen we niet, maar het is Taco... Nee, namen noemen we niet! Dat maakt de persoon in kwestie op de social media maar langdurig onderwerp van hoon over zijn 'jeugdzonde' ... en zoiets wens je niemand toe.

¹ Mijn kleinkind Marit, vier jaar, noemde recent de bh van haar moeder “het kleine hemdje voor mamma's bulten”

Oranje Oetans

Boven het paleis Huis ten Bosch
rijst moeizaam de maandag
als een zilvergrijze Wilhelmina

In de tempo doeloe-tuinen
waar zacht nog de gamelan speelt
dromen kleine prinsjes Orang oetan
angstig van … de Republiek

Is straks het enige oranje in Holland
Mamma, dat van Koning Voetbal?

Beatrix glimlacht ( maar niet heus...)

Zij heeft geen keus

Haar overgrootvader was Koning Gorilla

Dan toch maar liever Orang oetan!

Manuel Kneepkens

terug «